foto’s: Jente Waerzeggers

Als STELPLAATS zijn bijna driejarige bestaan al aan iemand te danken heeft, dan zijn het wel Laura, Sabine en Sander. Samen verzekeren ze ondersteuning van de bewoners van STELPLAATS en timmeren ze aan ruimte voor creatieve jeugd om elkaar te leren kennen en samen te groeien.

Sander en Laura overzien samen de projecten binnen STELPLAATS. Laura volgt de ontwikkelingen binnen en tussen de verschillende werkingen nauwgezet op, terwijl Sander zich vooral toespitst op productie, gebouwbeheer, events en horeca. Sabine, die samen met Hans Empereur aan de kribbe van STELPLAATS stond, heeft zichzelf gaandeweg van projectcoördinator naar vergunnings-tovenaar zien evolueren. Ze zag ook veel veranderen in STELPLAATS: niet alleen het gebouw onderging al een heuse transformatie, maar ook de interne werking is al veel aangepast.

Voordat er sprake was van STELPLAATS, is Sabine samen met de gasten van Onkruid op onderzoek gegaan. In aanloop naar de lancering van de nieuwe ruimte in Leuven brachten ze een bezoek aan een aantal broeiplaatsen in Amsterdam, zoals Pakhuis De Zwijger en Radion / Acta. Het Amsterdamse model waarbij de stad (vaak leegstaande) gebouwen in hun plannen opneemt, financiert en onderhoudt, maar de invulling ervan aan specifieke groepen overlaat, straalt duidelijk door in de oude stelplaatsen van De Lijn.


2020 dwong het team om te zoeken naar alternatieven Niet alleen voor STELPLAATS zelf, maar ook in hun persoonlijke leven. Sander ontdekte het fietsen, en zag daarin kansen om op een verantwoorde manier af te spreken met zijn vrienden. “In de eerste lockdown heb ik nog veel contact kunnen houden met mijn maten van Diest: we deden elke eerste vrijdag een internetcafé, waarvoor iedereen een act moest voorbereiden. Dat vulde die nood aan sociaal contact wel in.” Laura vindt in wandelen een ideale ontspanning, maar vindt het ook confronterend dat ze een deel van haar vrienden al lang niet meer heeft gezien. “Je valt snel terug op de mensen die dicht bij je wonen omdat er een avondklok is. Ook al zijn er veel mogelijkheden om elkaar digitaal te zien, we zijn scherm-moe omdat we al dag in dag uit aan het telewerken zijn.”



Toch hoeft het niet allemaal negatief te zijn. Sabine is ook blij met de traagheid die haar leven is ingeslopen: “Wanneer ik nu vrienden zie, voelt dat altijd meer kwalitatief aan. Omdat je nergens anders heen kan, kan je grondiger samen zijn, en betere, diepere gesprekken hebben. Vooral in het weekend merk ik wel dat het gemis aan uitgaan begint te knagen. Als het gezellig is, bots je op een bepaald moment op een grens, omdat je nergens heen kan en op een bepaald moment terug thuis moet zijn. Ik heb vooral geleerd hoe ik het “uitgaan” niet zo zeer mis in het “onder de mensen komen en de hele nacht te kunnen babbelen”, maar eerder hoe je kan opgaan in een groep, anoniem en op jezelf muziek kan beleven.” Laura beaamt: “Tijdens de eerste lockdown miste ik dat sociale aspect van nightlife wel hard, terwijl ik nu wel écht gewoon denk: Laat mij gewoon nog eens één keer gaan dansen, en dan is het goed.”

Het gemis van de nabijheid, het opgaan in de nacht, knaagt dus wel. Maar het biedt ook perspectief. Sabine stond bijvoorbeeld stil bij de essentie van haar job. “Haal me nu uit de wereld en niemand zou mij missen. Dat klinkt misschien dramatisch, maar het zit wat in de aard van onze job. Zonder events en met een gesloten STELPLAATS is het moeilijk om de waarde van onze bijdrage te benoemen.” Het resultaat van je werk, de coole events, creatieve workshops, belangrijke ontmoetingen, die blijven noodgedwongen uit. Wel zijn er ook positieve bevindingen uit deze situatie gekomen: “We zijn allemaal bezig met nightlife, en het valt me echt op dat events nu meer als essentieel worden gezien voor de samenleving en het mentale welzijn, terwijl ze vroeger gewoon iets “fun” waren.”

Die noodzaak naar samenkomst was ook in de zomer erg te merken: Stelplage, het open-air zomerprogramma van STELPLAATS, werd heel enthousiast ontvangen door Leuvense jongeren. Ze vonden er de plaats om veilig en verantwoord van muziek en elkaar te genieten. De positieve impact die het project in dit vreemde jaar naliet, maakte het team alleen maar meer gemotiveerd om verder te gaan. Toch was Stelplage ook vooral een evenwichtsoefening, want STELPLAATS ligt binnen de ring, tussen een bedrijfsterrein en appartementsgebouwen. Het was dus een constante uitdaging om de noden  van jongeren en die van de buurtbewoners in balans te houden.

Vanuit politieke hoek kregen Sabine, Laura en Sander wel veel positieve commentaar. Het team maakt er dan ook een punt van om het belang van hun werking duidelijk te maken, ook in tijden waarin het manoeuvreren is tussen maatregels en voorschriften. Dat is natuurlijk van levensbelang, want een plek als STELPLAATS kan niet op dezelfde, laagdrempelige manier functioneren zonder de steun van de stad, daar zijn ze zich van bewust. Sabine onderschat de rol van de overheid absoluut niet. “Door onze sociale werking hebben we niet echt een rendabel model dus hebben we werkingsmiddelen en infrastructuren van de overheid nodig. Daarna is het aan ons om de verwachtingen waar te maken.” De ploeg is zich bewust dat ze hierin veel geluk hebben: andere plekken kunnen op veel minder steun rekenen en worden door hun verdienmodel snel gedwongen om aan hoge prijzen hun ruimtes te verhuren en drank te verkopen, gewoon om het project te laten doorlopen. “STELPLAATS is uniek omdat het net via de overheid ondersteund wordt en toch zelfstandig bestuurd kan worden, en daar mogen we trots op zijn, want dat vraagt wel echt een vrij progressief stadsbestuur.” Het geeft het team een bepaalde zekerheid, want ze voelen zich vrijer om fouten te maken en te experimenteren. “Ik kan niet spreken voor andere vrijplaatsen en uitgaansplekken, maar de obstakels waarmee zij kampten zoals geluidsoverlast en drugsproblematieken, die beleven wij hier ook. Op den duur werd hen de sluiting opgedrongen, maar ik heb wel het gevoel dat er bij ons ruimte is om uit die hindernissen te leren. Moest dat niet kunnen, en moest het stadsbestuur hier niet zo voor hebben opengestaan, dan had het er hier nu heel anders uitgezien.”


Leuven is een voorbeeld voor andere gemeenten, zoveel is duidelijk. Sander, die als enige in STELPLAATS werkt, krijgt bijvoorbeeld nog hoog bezoek vandaag: “Ik mag de schepen van jeugd van Ronse begeleiden, zodat ze iets opsteken  uit het model dat we hier hebben.” Daar stopt het echter niet. De ploeg achter STELPLAATS is ook de kracht achter Nachtplan. Met die laatste organisatie wordt geduldig gezocht naar nieuwe plek(ken) om het Leuvense nachtleven verder uit te bouwen en te verankeren binnen het stedelijk beleid.  De zoektocht ‘Waar komt de Leuvense club?’ is hier het rechtstreekse gevolg van. Het stadsbestuur gaf aan te willen helpen in de zoektocht naar een locatie, maar stelt zich verder enkel op als facilitator in het proces. “Het is belangrijk dat ze zich niet mengen in de invulling, want die moet, net zoals met nacht, van onderuit gebeuren.”


En wat brengt 2021 zoal? Een hele hoop concepten die startensklaar zijn voor wanneer er versoepelingen komen. Sander kijkt er alvast naar uit. “We willen vooral inzetten op nog meer ruimte voor jongeren, naast onze eigen initiatieven zoals Stelplage 2021.” Net omdat 2020 in maart zo abrupt tot een halt is geroepen, is het grootste werk al klaar, zegt Laura: “De communicatie, de vormgeving en onze eigen initiatieven zoals 24 uur STELPLAATS moeten gewoon groen licht krijgen van bovenaf.” Sabine wil 2020 vooral stilletjes afsluiten en nooit meer terugkijken, “ook al hebben we het jaar echt nog wel serieus proberen redden.”

Om af te sluiten, blikt het team toch met veel plezier terug op de afgelopen tijd  bij STELPLAATS. Het team kiest elk nog één anekdote van hun loopbaan op Vuurkruisenlaan 1:

Sabine: “Bij het afscheid van Maud, onze stagiaire, waren Sander, Hans en ik stevig  op café gegaan. Omdat het een dinsdag was, was het vrij doods op de Oude Markt, dus gingen we terug naar ‘onze eigen club’. Het was vier uur ‘s nachts toen we aankwamen in STELPLAATS, en Driss en de skaters waren nog binnen. Ze waren daar aan het chillen en beerpong aan het spelen . Ze dachten dat we razend gingen zijn, maar toen ze merkten dat we zelf serieus in de sfeer zaten, hebben we het daar samen bont gemaakt. Het kwam zelfs zo ver dat een buur in zijn badjas kwam aankloppen aan de grote poort omdat hij dacht dat er een zware clubnacht aan de gang was, terwijl we ons eigenlijk gewoon met vijf aan het amuseren waren. Toen ik achteraf naar huis vertrok, ben ik in slaap gevallen op het perron en heb ik de eerste trein naar Brussel gemist.”

Sander: “nacht met Cera Khin, vorig jaar, was veelbewogen. Tijdens de set van Cera Khin stond ik samen met Kobe aan de dj-booth. Opeens zakte de hele booth in in. Ik ben er snel in hurkstand onder gaan zitten, zodat het materiaal niet op de grond viel en heb toen lang moeten roepen voordat Kobe merkte dat er een probleem was. Ik ben toen braaf op tijd gaan slapen omdat ik ‘s ochtends weer in STELPLAATS moest zijn. Toen ik die ochtend terug naar STELPLAATS wandelde en uit het station kwam, zag ik Leendert door het raam van de Oude Tijd. Jullie zaten daar toen allemaal bekaf met papiertjes van de Panos op tafel, rondjes te geven. Thibo was zelfs al vertrokken naar de AperO omdat hij dacht dat zijn shift om 8 uur ‘s ochtends begon in plaats van 8 uur ‘s avonds. Toen wist ik dat het een goeie was geweest!”

Sab: “Nu je zo begint over de dj-booth: bij de opening van STELPLAATS speelde Betonkust, maar we hadden gewoon een wankele tafel gezet, in plaats van een podiumelement. De club stond toen ook bomvol en er zijn toen heel veel pinten op het materiaal gevallen, met super veel stroompannes als gevolg. Als klap op de vuurpijl zakte ook daar de tafel opeens in! Jochem en Jesse hebben het tafelblad toen nog vastgehouden terwijl Betonkust verder draaide en een nieuwe dj-booth werd gezocht. Daar heeft hij het in zijn Red Light Radio show een dag later nog over gehad.
Wat Laura betreft: zij heeft al wat nachtjes geslapen in de club.”

Laura: “Ik wist dat je dat ging zeggen! Ja ‘t is waar, het is een aanrader. Ik heb ook al een aantal vrijwilligers leren kennen op nacht: één van de laatste clubnachten was de wc heel hard aan het overlopen. Toen ik dat verholpen had en helemaal onder zat, heb ik nog een babbeltje gedaan met iemand die zich kandidaat had gesteld als vrijwilliger. Hij geloofde mij natuurlijk niet toen ik hem zei dat ik hier werkte.”